• Anasayfa
  • Favorilere Ekle
  • Site Haritası
    • DAGDER
    • KAHRAMANMARAŞ DAĞISTANLILAR KÜLTÜR VE DAYANIŞMA DERNEĞİ

İMAM HAMZAT



Dağıstan’ın İkinci Lideri
İMAM HAMZAT BEG   ( 1789)

 

Dağıstan’ın İkinci İmamı (Lideri) Hamzat Beg 1789 yılında Avaristan’ın başkenti Hunzakh’a bağlı Hotsat kasabasında doğdu. Babası, Avar Hanlarının Veziri ve Hotsat yöresinin Han’ı Aliskandi Beg’di,  annesi Fatımat, Hunzakh’lı olup Avar Hanlarının soyundandı.

İmam Hamzat Beg’in gençliği ilim tahsil etmekle geçti. Dağıstan’ın ünlü âlimlerinden, kur’an ve hadis öğreniminin yanı sıra Arapça, Fen, Mantık, Gök bilimleri vb. ilimlerin tahsilini yaptı. Yeni ilimlere çok çabuk adapte olan Hamzat Beg’e hocaları özel ilgi gösterirdi. Fakat Hamzat Beg, ilim öğrenmenin yanı sıra fırsat buldukça harp oyunlarına önem verirdi. Her türlü silah kullanmak ve at binmek gibi talimleri aksatmadan yapardı.

Hocası Nur Muhammed Kadı, Hamzat Beg için:

“Sivri, atak, öğretileni çabuk kavrayan ve severek ilim öğrenmeye gayret eden çalışkan bir öğrenci, bu Aliskandi’nin oğlu. Ama bir şey onun canını sıkıyor. Dışarı çıkmaya yol bulamayan pınarın suyu gibi, bunun kafasında da dışarı vuramadığı, açıklayamadığı bir şey var” diyordu.

Bir süre sonra Hamzat Beg’in şu sözleri herkesi hayrete düşürmüştü:

“Bu bizim Hotsat avulu ve yöresi olarak, artık Hunzakh Hanlarına tabi olmayacağız. Burası hür yaşayan ve Allah’tan başka kimseye boyun eğmeyen insanların yaşadığı yöre olacak. Dünyanın da Âlemlerin de bir tek sahibi vardır, o da Allah’tır.” diye bildiri yayınlamıştı.

Bu sözler, Avar Hanlarını çok kızdırmıştı.

“Yılanın başı küçükken ezilmeli” dedi, Bahu Bike. “İşte Müslümanlar, şimdi duyulmaya başladı, Aliskandi’nin enteresan oğlu Hamzat’ ın kafasında saklı tuttuğu fikirlerinin sesi” dedi hocası Nur Muhammed Kadı da.

Hamzat Beg’in hareketçiliği, Hanları olduğu kadar zenginleri de ürkütüyordu. Bir gün amcası Hamzat Beg’i yanına çağırarak; “Bak oğlum düşündüm de, sen biraz zaman bu köyden uzaklaş. Bunun senin için daha hayırlı olacağına inanıyorum. İhtiyaç duyacağın malzemeleri de yanına alıp atına atla ve doğru Gimri’ye İmam Gazi Muhammed’in yanına git. O sana ne yapman gerektiğini ve hangi yolun hayırlı olacağını öğretir.”

Hamzat Beg razı oldu ve bir grup gönüllü ile birlikte Gimri’ye gitti. Hotsatlı meşhur Aliskandi’nin oğlunu büyük bir memnuniyetle kabul etmişti İmam Gazi Muhammed. Hamzat Beg’in kanı kaynamıştı, akıllı, ağırbaşlı, bilgili ve ikna edici hitabeti olan Dağıstan’ın İlk Lideri İmam Gazi Muhammed’e.

İmam Gazi Muhammed, Hamzat Beg’i halka şöyle tanıttı:

“Aziz Müslümanlar, ben sol kolumun eksikliğini hissediyordum, Allah’a şükürler olsun ki ona da kavuşmuş bulunuyorum. Sizlere tanıtmak istediğim bu yiğit Hamzat Beg’dir. Sağ kolumun Şamil olduğunu hepiniz biliyorsunuz. Avar Hanlarının adamı olduğu için Aliskandi’yi pek haz etmezdim, yine de kendisine Allah rahmet eylesin diyorum. Fakat onun oğlu Hamzat Beg, Allahın bize emrettiği doğru yolu seçerek saflarımıza katılmıştır. Şimdi onunla ve beraberindekilerle daha güçlü olacağız. Allah yardımcımız olsun”.

Hamzat Beg, İmam Gazi Muhammed’in en gözde Naiplerinden biriydi. Yapılan savaşlarda büyük yararlıklar gösterdi. İmam Gazi Muhammed’in şehit olduğu ve Şamil’in ağır yaralı olarak kurtulduğu Gimri savunmasına da bin kadar müridiyle katıldı (1832).

İmam Gazi Muhammed’in şahadetinden sonra, Şamil’in de ağır yaralı olması ile Dağıstan bir süre başsız kalmıştı. Nihayet, 3 Mayıs 1833 tarihinde, Dağıstan’ın her tarafından gelen Halk Delegeleri tarafından Hamzat Beg, İmam seçildi.

Dağıstan’ın İkinci Lideri İmam Hamzat Beg, sert bir mizaca sahipti. Kuralları hiç ödün vermeden tatbik eden Hamzat Beg’in İmamlığı çok kısa sürdü. Fakat bu kısa sürede birçok başarı sağladı. Onun hareketçiliğinden ve adaletinden bahsedilirken; “Hazreti Ömer gibi adaletli ve cesur.” derlerdi.

Birçok Rus baskınlarını önledi ve içerde de dirlik düzenlik sağladı. En önemlisi ve tarihe geçeni ise, Asırlarca Dağıstan’ın merkezinde hüküm süren ve son yıllarda Rus tarafı olan Avar Hanlığı’nı ortadan kaldırma olayıdır.

19 Eylül 1834 tarihinde Avar Hanlarının taraftarlarınca Hunzakh Caminde cuma namazı esnasında şehit edildi.

 

Şamil'in intikamı
Bahu Bike'nin çocuklarının süt kardeşi olan Hacı Murad ve Osman'ın tertiplediği bu kanlı suikast hadisesinden çok geçmeden, bu sefer de Rus taraftarı Hunzah halkı ayaklanarak, İmam taraftarlarına karşı büyük bir katliam başlattı. Olaydan haberdar olan Şamil, bütün kuvvetleriyle Hunzah'a yürüyerek, katliama katılanları ağır bir şekilde cezalandırdı ve Hotzat avulundaki imamlık hazinesini kurtardı.Suikast olayında büyük rol oynayan Hacı Murad, Çar generallerinin takdirlerini kazanarak Tiflis'te rütbe, nişan ve bol para ile ödüllendirildi.

İMAM HAMZAT’IN ŞAHADETİ

Kanlı katillerin yaylım ateşi
Yıktı seccadeye İmam Hamzat’ı 
Halının üstünde canın verirken,
İmansızlar ona sevinçle baktı.

Allahın evinde Cuma gününde,
Dağıstan önderi erdi kadere.
Şahadet getirdi Hakkı zikretti,
Çıkmadı ağzından başka kelime.

 

 

 Değişir asırlar, dönecek devran
Anarlar adını İmam Hamzat’ın
Özgürlük uğruna canından olan,
İmam’ı unutmaz şanlı Dağıstan.

                        Şahabettin Özden