• Anasayfa
  • Favorilere Ekle
  • Site Haritası
    • DAGDER
    • KAHRAMANMARAŞ DAĞISTANLILAR KÜLTÜR VE DAYANIŞMA DERNEĞİ

Gramer

Avarcadaki bazı ekler




 Sınıf Göstergeleri
 
Çoğul Ekleri
 
 
*- al sessizle biten kelimeler için -yal sesli ile biten kelimeleri için.
** -zabi kişilerin meslek ve işlerini belirtir.ghal ile biten kelimelerde ilişkiyi gösterir.vatsghal>>vatsghalzabi 
-Bazı kelimeler sadece çoğuldur, tekil hali yoktur: tzoroberal (gözlükler), maxxal (boncuklar),tzadirabi (terazi) 
-Bazı isimlerin hem tekil hem çoğul durumları aynıdır: gamac, tzibil, tzul
-Çoğu zaman, çoğul ekinin eklenmesi ile birlikte, kelimenin sesleri değişir :beçe-baçal, xhethe-xhathal, borow-borqal,thew-thawal, kec-kucdul.
İşaret Zamirleri
 
 Kişi Zamirleri
 
  
Labialisation (Dudaklaştırmak-Dudaksıllaşma)
 
 
 CASE HABİ
 
  
*   Devam eden Zaman:Bir işin şimdiye kadar yapıldığını ve şu anda yapılmasının devam ettiğini anlatır.Bu zamanla bir süredir yapılmakta olan veya yeni bitmiş işleri anlatırız.
* *   Geçmişte olmuş hemde geçmişte devamlılık gösteren bir işi ifade eder. Süreklilik ifade eden fiilerle birlikte kulanılır.
***  Belirsiz Geçmiş zaman:Bir işin geçmişte herhangi bir belirsiz zamanda yapıldığını ifade eder.
  
vacine
vacuna
vacuneb vugo
vacuneb vukhuna
vacana
vacun vugo
vaculaan
vaculeb vukhana
vacun vukhana
vacila
vacize vugo
vaca
vacani
vacaniş ?
                                   BACUNEB ZAMAN (GELECEK ZAMAN)
Bacuneb zaman:Nakxa, xaduv, meter, seze, qasi
Gelecek zamanin eki:(la –a) fiilin köküne eklenen eklerle yapılır.
Tzali+la      >>> tzalila   (oku-yacagım)
Kxva(y)+la  >>> kxvala   (yaz-acagım)
Rethin+a    >>> rethina  (giy-ecegim)
 
Misal
Ditsa meter thew tzalila (Ben yarın kitab okuyacagım)
Ditsa meter tziyab gorde rethina (Ben yarın yeni elbise giyecegim)
 
Gelecek zamanı olumsuzlaştırma 
Olumsuzlaştırma son eki: zaman eki+(-ro)
 
Tzalila   >> tzalila-ro   (oku-ma-y-acak)
Kxvala   >> kxvala-ro   (yaz-ma-y-acak)
Rethina  >> rethina-ro (giy-me-y-ecek)
 
Misal 
Ditsa meter thew tzalilaro (Ben yarın kitab okumayacagım)
Ditsa meter tziyab gorde rethinaro (Ben yarın yeni elbise giymeyecegim)
ARAB ZAMAN (GEÇMİŞ ZAMAN)
Arab zaman:Tsevego, notlgo, son, tsereqad
Geçmiş zaman eki: (ana –una –na) fiilin köküne eklenen eklerle yapılır.
 
Tzali+ana >>> tzalana (okudum)
Kxva(y)+na >> kxvana (yazdım)
Rethin+ana >> rethana (giydim)
 
Misal
Ditsa son thew tzalana (Ben dün kitab okumadım)
Ditsa son tziyab gorde rethana (Ben dün yeni elbise giydim)
 
Geçmiş zamanı olumsuzlaştırma
Olumsuzlaştırma eki:(co) zaman eki eklenmeden yapılır
 
Tzali+co     >>> tzalico  (okumadım)
Kxva(y)+co >>> kxvaco  (yazmadım)
Rethin+co  >>> rethinco (giymedim)
 
Misal
Ditsa son thew tzalico (Ben dün kitab okumadım)
Ditsa son tziyab gorde rethinco (Ben dün yeni elbise giymedim)
GHAWALAB ZAMAN (GENİŞ ZAMAN)
Ghawalab zaman:Jegi+hanje
Geniş zaman eki:(–ula –una –la) fiilin köküne eklenen eklerle yapılır.
 
Tzali+ula    >>> tzalula  (okurum)
Kxva(y)+la  >>> kxvala  (yazarım)
Rethin+una >>> rethuna (giyerim)
 
Misal
Ditsa thew kidago tzalula (Ben herzaman kitab okurum)
Ditsa kidago tziyab gorde rethuna(Ben herzaman yeni elbise giyerim)
 
Geniş zamanı olumsuzlaştırma
Olumsuzlaştırma eki: zaman eki + (-ro)
 
Tzali+ula +ro   >>> tzalularo   (okumam)
Kxva(y)+la+ro  >>> kxvalaro    (yazmam)
Rethin+una+ro >>> rethunaro  (giymem)
 
Misal
Ditsa thew kidago tzalularo ( Ben kitab her zaman okumam)
Ditsa tziyab gorde kidago rethunaro (Ben yeni elbise her zaman giymem)
HANJE ZAMAN(ŞİMDİKİ ZAMAN)
 Hanje zaman: Hab saghat 
Şimdiki zaman eki: -(u)leb bugo, - (u)neb bugo
                          sıfat bağlantılı fiil ilave edilir.
 
Tzali+uleb bugo    >>> tzaluleb bugo  (okuyorum)
Kxva(y)+leb bugo  >>> kxvaleb bugo  (yazıyorum)
Rethin+uneb bugo >>> rethuneb bugo (giyiyorum)
 
Misal
Ditsa thew tzaluleb bugo (Ben kitab okuyorum)
Ditsa tziyab gorde rethuneb bugo (Ben yeni elbise giyiyorum)
 
Şimdiki zamanı olumsuzlaştırma
Olumsuzlaştırma son eki: -uleb heco -uneb heco

Misal
Ditsa thew tzaluleb heco (Ben kitab okumuyorum)
Ditsa tziyab gorde rethuneb heco (Ben yeni elbise giymiyorum)

Etken- Edilgen Çatı 
 Tzarubakhal (Zamirler)
 * Dönüşlülük zamiri: Cümledeki eylemin özne tarafından bizzat yapıldığını bildiren, vurğulayan zamirdir.

Yorumlar - Yorum Yaz